Kulturka

Zbuntowani - Marai Sandor

W mieście położonym z dala od frontów pierwszej wojny światowej, której obecność jest jednak odczuwalna każdego dnia, grupa chłopców stojących przed egzaminem dojrzałości w swoisty sposób buntuje się przeciw otaczającemu ich modelowi życia, którym zawiaduje pieniądz. Wiedzą, że po maturze zostaną zmobilizowani i wysłani na front, z którego jeden ze starszych braci już powrócił, utraciwszy rękę i wiarę w jakąkolwiek moralność. Odrzucają więc zachwalaną przez profesorów gimnazjalnych i własnych rodziców przyszłość i próbują stworzyć enklawę, w której mają obowiązywać inne prawa. Nie uświadamiają sobie jeszcze, że świat, przeciw któremu się buntują, rozpada się właśnie wokół nich. Dlatego niezależnie od egzaminu dojrzałości w krótkim czasie zmuszeni są dojrzeć. Ich mentorami stają się dwaj mężczyźni, aktor Amade i właściciel miejscowego lombardu Havas, którzy z okrutną szczerością konfrontują ich ze światem dorosłych i ukazują ciemną stronę życia. Zbuntowani, wczesna powieść Sándora Máraiego, którą nie bez przyczyny zalicza się do jego najwybitniejszych dzieł, zapoczątkowała sagę - nie tyle rodzinną, ile raczej 'miejską' - zatytułowaną później Dzieło Garrenów; w ciągu następnych dziesięcioleci autor napisał jeszcze cztery tomy, z których poznajemy dalsze losy bohaterów.