Wszystko płynie
W lutym 1961 roku, po całodziennej rewizji w mieszkaniu Grossmana,
kagebiści skonfiskowali wszystkie kopie Życia i losu ? nawet bruliony i
kalkę z maszyny do pisania. Jakimś cudem zostawili jednak w spokoju
maszynopisy kolejnej, kto wie, czy nie bardziej nieprawomyślnej,
powieści Wszystko płynie.
ZSRR, niedługo po śmierci Stalina. Iwan Grigoriewicz odzyskuje wolność
po trzydziestu latach łagrów. Odwiedza stryjecznego brata, robiącego
karierę naukową w Moskwie, jedzie do Leningradu, gdzie spotyka się z
kolegą ze studiów, o którym nie wie, że niegdyś na niego doniósł,
znajduje pracę jako ślusarz. W opis wydarzeń związanych z powrotem Iwana
wplecione są jego wspomnienia z więzienia i obozów, refleksje na temat
wolności, zniewolenia i mechanizmów działania władzy oraz historie ludzi
? współlokatorki Iwana, która była świadkiem głodu na Ukrainie,
ukraińskiej rodziny Karpienków, starego bolszewika, który padł ofiarą
wielkiej czystki, żony wroga ludu aresztowanej i wywiezionej do łagru.
Wszystko płynie to nie tylko niepospolite dzieło literackie i głęboki
traktat historiozoficzny, ale także autentyczna opowieść o ludzkich
losach, której nie można czytać bez głębokiego wzruszenia.