Kulturka

Jan Wolff Monografia architekta w świetle analizy prefabrykowanych dekoracji sztukatorskich - Michał Kurzej

Jan Wolff, murator działający na pograniczu małopolsko-ruskim w 1. poł. XVII w., znany był przede wszystkim jako autor fantazyjnych dekoracji sklepiennych. Jego sztukaterie uznawano za najwybitniejsze prace tego typu, a wzniesione przez niego budowle zaliczano do najbardziej charakterystycznych dzieł polskiej architektury nowożytnej. Niniejsza praca jest próbą skompletowania jego dorobku, a także odpowiedzi na pytanie o zakres i charakter twórczości Wolffa na postawie analizy form wznoszonych przez niego budowli. Przy braku przekazów archiwalnych ta metoda jest najbardziej efektywna. Prowadzi ona do wniosku, że Wolff był nie tylko budowniczym i dekoratorem, ale także samodzielnym projektantem, a panujące w starszej literaturze przekonanie, że wykonywał on jedynie cudze projekty, należy zdecydowanie odrzucić. W celu skompletowania oeuvre Wolffa analiza form architektonicznych została uzupełniona o porównania prefabrykowanych elementów dekoracji sztukatorskich, które są najistotniejszą wskazówką do rozstrzygnięcia kwestii autorstwa. Ten najbardziej charakterystyczny element twórczości cechowych muratorów był bowiem mechanicznie powtarzany w różnych pracach tego samego warsztatu. Zaproponowaną metodę można więc z powodzeniem zastosować do badania dzieł innych muratorów stosujących tego typu dekoracje.