Kulturka

Atlas Historyczny Miast Polskich Legnica - Roman Czaja

Atlas historyczny Legnicy jest dziewiątym zeszytem ukazującym się w tomie IV: Śląsk polskiej części realizowanego od roku 1993 projektu, mającego na celu udokumentowanie dziejów wszystkich większych europejskich ośrodków miejskich, realizowanego pod patronatem Międzynarodowej Komisji Historii Miast. Legnica od wczesnego średniowiecza stanowiła jeden z najważniejszych ośrodków gospodarczych i politycznych Śląska. Położona na skrzyżowaniu wielkich międzynarodowych szlaków handlowych (równoleżnikowego - z Węgier, Rusi i Małopolski na Łużyce i do Europy Zachodniej, oraz południkowego - z Czech do Wielkopolski i na Pomorze), od początku XIII wieku stanowiła jedną z ważniejszych siedzib Henryka Brodatego, a od połowy tego stulecia funkcjonowała przez kilka wieków (do roku 1675 - końca linii Piastów śląskich) w charakterze bogatej stolicy piastowskiego księstwa, z pięknym renesansowym zamkiem, silnie ufortyfikowanej (ze względu na niebezpieczeństwo tureckie w początku XVI wieku) i nawet z (niezrealizowanymi) ambicjami uniwersyteckimi (1525-1529). Po kilkudziesięcioletnim epizodzie habsburskim (1675-1740) nastała epoka pruska, która zapisała się przede wszystkim szybkim rozwojem (po rozebraniu średniowiecznych fortyfikacji - tego gorsetu krępującego co większe ówczesne miasta). W XIX wieku wyrosła Legnica na piękne miasto, będące ośrodkiem władz administracyjnych (stolica rejencji), drobnego przemysłu i ogrodnictwa (w ogórki i kapustę zaopatrywała Niemcy od Górnego Śląska po Berlin), dużego garnizonu (m.in. z lądowiskiem dla sterowców!) i bogatych rentierów, którzy chętnie osiadali na starość w tym ''największym mieście-ogrodzie wschodnich Niemiec'', od roku 1841 organizującego słynne w całych Niemczech wystawy kwiatów. W roku 1945 spalona tylko w 23% (bo zdobyta bez walki, a zniszczona już przez zwycięzców), była przez chwil parę stolicą Dolnego Śląska, przez 45 lat ''Małą Moskwą'', a od pięćdziesięciu jest ''stolicą polskiej miedzi''. Atlas Legnica opowiada o wszystkich tych epokach i wydarzeniach.