Kulturka

Żołnierze spod Salaminy - Javier Cercas

30 stycznia 1939 roku Rafael Sanchez Mazas, hiszpański pisarz, współtwórca faszystowskiej Falangi, dwukrotnie cudem uniknął śmierci. Po raz pierwszy, gdy jego jedynego spośród pięćdziesiątki jeńców ominęły kule plutonu egzekucyjnego, i powtórnie, kiedy moment później, szukając schronienia w pobliskim lesie, stanął nagle twarzą w twarz z młodym żołnierzem wojsk republikańskich. Przez moment przyglądali się sobie w milczeniu, po czym żołnierz opuścił broń, odwrócił się i odszedł. Mazas został ministrem w pierwszym rządzie generała Franco, a człowiek, który darował mu życie, zniknął w mrokach historii. Ten autentyczny epizod z ostatnich tygodni hiszpańskiej wojny domowej jest punktem wyjścia poruszającej, epickiej opowieści o pojednaniu, o historii zniekształconej przez pamięć i mit. Narrator Żołnierzy spod Salaminy dostrzega w tej zasłyszanej przypadkiem opowieści doskonały temat dla błyskotliwego artykułu. Wkrótce jednak zwykła ciekawość zamienia się w obsesyjną chęć poznania prawdy o wydarzeniach sprzed sześćdziesięciu lat. Tak rozpoczyna się pasjonujące śledztwo, które odsłoni najbardziej bolesne wspomnienia z bratobójczej wojny, ale rzuci także nowe światło na pełną uproszczeń historię.