Kulturka

Zmęczenie a zdrowie i choroba (PERSPEKTYWA PSYCHOLOGICZNA) - Gabriela Chojnacka-Szawłowska

W niniejszej książce autorka skoncentrowała się na psychologicznych aspektach przewlekłego zmęczenia, wskazując na jego zależność od czynników biologicznych i społecznych, w nawiązaniu do holistycznego paradygmatu zdrowia. Obok prezentacji wyników licznych badań światowych i własnych była to próba ukazania rożnie uwarunkowanej patogennej obecności przewlekłego zmęczenia. Przewlekłe zmęczenie ujęte jest więc szeroko: jako obecne u osób jeszcze zdrowych, także jako jeden z symptomów towarzyszących chorym przewlekle i wreszcie jako zaburzenie totalnie obezwładniające człowieka, zwane syndromem chronicznego zmęczenia. W rozdziale pierwszym, wprowadzając problematykę zdrowia i choroby, ich definiowania i wyjaśniania wzajemnych relacji, została zwrócona uwaga na najważniejsze obszary zagrożeń zdrowotnych. Ze względu na główne w niniejszym opracowaniu zagadnienie zmęczenia treści dotyczące zależności pomiędzy zdrowiem a chorobą zostały tu jedynie zasygnalizowane. Psychofizjologicznych aspektów zmęczenia dotyczy rozdział drugi, w którym autorka przedstawia również próby wyjaśnienia zagadkowego zjawiska percepcji zmęczenia. Ten problem, dzięki stale unowocześnianym metodom pomiaru, zbliża się coraz bardziej do granic umożliwiających jego obiektywne poznanie. W rozdziale trzecim opisane zostały uwarunkowania przewlekłego zmęczenia, sytuując je jako element zagrożenia zdrowia wśród zdrowej społeczności. W opisie, wyjaśnianiu, interpretacji i prognozie przewlekle obecnego zmęczenia autorzy literatury przedmiotu odwołują się do modeli czy koncepcji teoretycznych, w tym dobrze znanych, jak na przykład koncepcji stresu i adaptacji Przewlekłe zmęczenie jako symptom obecny w zagrażających życiu najczęstszych chorobach cywilizacyjnych, do których należą choroby układu krążenia, nowotwory złośliwe i urazy mózgu, zilustrowałam w rozdziale czwartym. W ostatnim, piątym, rozdziale scharakteryzowano przewlekłe zmęczenie jako wciąż intrygującą i zagadkową chorobę, znaną jako syndrom przewlekłego zmęczenia. Choroba ta występuje coraz częściej wśród dzieci i adolescentów i podobnie jak wśród dorosłych przypisuje się jej wieloczynnikową etiologię. Rozdział ten kończą propozycje terapii, uznane przez specjalistów za sprawdzone i godne uwagi. Monografia adresowana jest do szerokiego grona osób zainteresowanych problematyką zdrowia, jego profilaktyką i promocją, a szczególnie do studentów tych kierunków, których zadaniem jest wyposażenie absolwentów w podstawy wiedzy przygotowujące do dalszego kształcenia w działaniach niosących pomoc w zachowaniu lub przywracaniu optymalnych zasobów zdrowia.