Kulturka

Zaślubiny Wschodu z Zachodem

Zapoczątkował on w jej dziejach religijny zwrot, który zaowocował tzw. Srebrnym Wiekiem, czyli pojawieniem się na przełomie XIX i XX wieku całej plejady znakomitych myślicieli metafizycznych, takich jak np. Mikołaj Bierdiajew, Sergiusz Bułgakow, Paweł Florenski, S iemion Frank, Wiaczesław Iwanow, Mikołaj Łosski, Wasyl Rozanow, Lew Szestow czy Wasyl Zieńkowski. Inną, nie do przecenienia, zasługą Sołowjowa jest to, że jako pierwszy w Rosji zaczął mówić o konieczności Zjednoczenia Kościołów - wschodniego i zachodniego - wykazując przy tym tak daleko idące zrozumienie dla katolicyzmu, jak żaden myśliciel prawosławny przed n im. Był też w XIX wieku - wspólnie z katolickim arcybiskupem Zagrzebia Józefem Strossmayerem - prekursorem dialogu ekumenicznego, kt óry rozwinął się dopiero w XX stuleciu. Sam określał się zarówno jako prawosławny, jak i katolik. Uważał, że wielkiej schizmy z 1054 roku, czyli rozpadu Kościoła na wschodn i i zachodni, nigdy nie było w sensie formalnym. Powołując się na dokumenty kościelne, dowodził, że jest to rozdział de facto, ale n ie de iure, tzn. nie ma on sankcji kanonicznej. Stwierdzał poza tym, że żaden z dogmatów katolickich, które zwykło się uważać za prz eciwne prawosławiu (np. Filioque, nieomylność Papieża czy Niepokalane Poczęcie Najświętszej Maryi Panny), nigdy nie został oficjalni e potępiony przez jakikolwiek obowiązujący dla prawosławia autorytet, a takim autorytetem jest sobór powszechny. Dowodził też, że ow e dogmaty katolickie, rzekomo sprzeciwiające się prawosławiu, w rzeczywistości zakorzenione są głęboko w tradycji prawosławnej. Dlat ego prawosławny, który dogłębnie uświadamia sobie swoją własną wiarę, powinien dojść do przekonania, że jest jednocześnie katolikiem . Idee Sołowjowa od samego początku odnajdowały żywy oddźwięk wśród polskich elit umysłowych II połowy XIX wieku. Tym bardziej, że sam autor Rosyjskiej idei szczerze podziwiał kulturę polską, niezwykle pochlebnie pisał o Mickiewiczu, nauczył się nawet języka polskie go, by w oryginale czytać naszą

• author: Włodzimierz Sołowjow