Kulturka

Wymiana symboliczna i śmierć

Inaczej niż w społecznościach pierwotnych czy tradycyjnych, w nowoczesnych społeczeństwach wymiana symboliczna już nie istnieje, tym bardziej jako forma społecznej organizacji. Być może właśnie dlatego symboliczność nawiedza nas niczym zmarły; jak żądanie wciąż uc hylane przez prawo wartości. Idea Rewolucji od czasów Marksa próbowała to prawo obalić, jednak prędko przekształciła się w Rewolucję według Prawa. Psychoanaliza także żywi się tą obsesją, ale jednocześnie odwraca ją i wpisuje w indywidualną nieświadomość, redukują c do Prawa Ojca, kastracji i znaczącego. Zawsze i wszędzie to samo - Prawo. Tymczasem, gdy przekroczymy wszystkie rodzaje ekonomii, te polityczne i te libidinalne, dostrzeżemy kształtujący się nowy schemat stosunków społecznych opartych na eksterminacji wartości. Schemat ten sięga wprawdzie do struktur pierwotnych, lecz jawi się jako radykalna utopia i zwolna przenika wszystkie poziomy dzisie jszego społeczeństwa. Właśnie ów schemat stał się przedmiotem analizy w niniejszej książce, w swych rejestrach tak rozmaitych, jak p raca, moda, ciało, śmierć czy język poezji. Wszystkie te rejestry są dziś poddane zinstytucjonalizowanym rygorom, traktowanym w Wymi anie symbolicznej jako modele symulacyjne. Zwierciadło rzeczywistości czy teoretyczne wyzwanie? Odwracalność daru w przeciw-darze, odwracalność wymiany w ofierze, odwracalność czasu w cyklu, odwracalność produkcji w destrukcji, odwracalność życia w śmierci, odwra calność każdej reguły i wartości językowej w anagramie: jedyna forma naprawdę wielka, ta sama we wszystkich tych dziedzinach. Forma, która kładzie kres linearności czasu, języka, wymiany ekonomicznej i kumulacji władzy. Forma, która przyjmuje dla nas kształt ekste rminacji i śmierci. To właśnie jest symboliczność.

• author: Jean Baudrillard