Kulturka

Wybrane aspekty społecznego funkcjonowania młodzieży niesłyszącej i słabo słyszącej

W społecznym odbiorze istnieje szereg cech przypisywanych osobom
niesłyszącym. Na ich podstawie powstaje obraz osób ?innych?, bywa, że
gorszych od słyszących. Dlaczego gorszych? Ponieważ wada słuchu, oprócz
pierwotnego braku dopływu bodźców dźwiękowych, może powodować zaburzenia
w rozwoju i funkcjonowaniu osób nią dotkniętych w trzech sferach życia:
fizycznej, psychicznej i społecznej. Nie oznacza to jednak, że
zaburzenia te muszą się pojawić. Dzięki postępowi medycyny i techniki
jesteśmy w stanie zapobiegać wtórnym następstwom uszkodzenia słuchu. Nie
bez znaczenia pozostają również działania specjalistów z zakresu terapii
i rehabilitacji ? surdopedagogów, surdologopedów i psychologów.

Niezwykle ważne jest wypracowanie odpowiednich do możliwości dziecka
sposobów jego porozumiewania się z otoczeniem. Trwający od przeszło 200
lat spor o metodę pracy i komunikacji z niesłyszącymi nadal jest obecny
w praktyce rehabilitacyjnej i edukacyjnej. Jedni negują język migowy,
dla innych jest on jedynym słusznym środkiem komunikacji. Jest jeszcze
trzecie podejście, którego

zwolennicy wykorzystują większą liczbę kanałów umożliwiających skuteczne
porozumiewanie się (metody bimodalne, multimodalne, komunikacja
totalna).

To ostatnie podejście wydaje się ? z punktu widzenia kształcenia
kompetencji komunikacyjnej, a więc umiejętności adekwatnego do sytuacji
i możliwości percepcyjnych odbiorcy (partnera komunikacyjnego)
posługiwania się językiem ? najbardziej odpowiednie. W życiu codziennym
nie jest bowiem ważne, co wiemy o języku, ale to jak i kiedy jesteśmy w
stanie go używać. To jest podstawowy warunek właściwego funkcjonowania w
społeczeństwie. Osoba słysząca, nieznająca

języka migowego, w otoczeniu ludzi go używających również jest osobą
niepełnosprawną.

Niniejsze opracowanie jest próbą opisu wybranych aspektów społecznego
funkcjonowania gimnazjalistów z wadą słuchu w ich własnym środowisku ?
wśród innych niesłyszących lub słabo słyszących. Jest to także próba
odpowiedzi na pytanie: czy i jakie relacje zachodzą między posiadanymi
umiejętnościami porozumiewania się a poziomem przystosowania
społecznego, zachowaniami empatycznymi, funkcjonowaniem w grupie
rówieśniczej czy poziomem samooceny.