W domu niewoli
Wspomnienia Beaty Obertyńskiej (1898-1980), poetki, córki Maryli Wolskiej, są jedną z pierwszych relacji o łagrach w polskiej litera turze. Autorka, więźniarka sowieckiego reżimu w 1940 roku aresztowana, opisuje wojenną tułaczkę i egzystencję na nieludzkiej ziemi. Wnikliwie i ze szczegółami odtwarza przerażającą rzeczywistość; aresztowanie i bezpodstawne przetrzymywanie w więzieniu na Brygidkac h, wywózkę do łagru pod Workutę, katorżniczą pracę w kołchozie, ocalenie przez rosyjskiego lekarza-skazańca, zwolnienie z obozu. W s krajnych warunkach przedostaje się z Uralu w okolice Morza Kaspijskiego, gdzie pod Bucharą odnajduje wreszcie polski obóz. W 1944 r oku wyemigrowała do Londynu, w którym zamieszkiwała do śmierci.
Relację Obertyńskiej cechuje żywiołowa narracja, bogate opisy realiów rzeczywistości wojennej; wspomnienia, choć dotyczą najcięższyc h doświadczeń XX wieku, którym była poddana, są pozbawione nurtu martyrologicznego.
Książkę W domu niewoli Obertyńska opublikowała raz pierwszy w Rzymie w 1946 roku pod pseudonimem Marta Rudzka