Niemożliwe jest zrozumienie przeszłości Polski bez poznania szerszego tła zdarzeń, dlatego książka przedstawia konflikty przełomoweg o XVII stulecia, kontrastując ówczesną Rzeczpospolitą z niektórymi jej przeciwnikami, zwłaszcza ze Szwecją i Prusami-Brandenburgią. Porównuje interesy, siły i losy głównych uczestników konfliktu zwanego u nas ''potopem''.