Kulturka

Inbook Szpieg Watykanu - Igor Hałagida

Ks. Bazyli (w języku ukraińskim Wasyl) Hrynyk to jedna z czołowych postaci Kościoła greckokatolickiego w okresie PRL. Przedwojenny proboszcz katedry w Przemyślu, wykładowca miejscowego Seminarium Duchownego i bliski współpracownik przemyskiego ordynariusza bp. Jozafata Kocyłowskiego, już od pierwszych lat powojennych znalazł się w orbicie zainteresowań aparatu bezpieczeństwa. Ponieważ o sytuacji grekokatolików po II wojnie światowej starał się informować Stolicę Apostolską, w 1954 r. został aresztowany, oskarżony o ?szpiegostwo na rzecz Watykanu? i skazany na karę więzienia. Po wyjściu na wolność stał się głównym organizatorem duszpasterstwa greckokatolickiego i nieformalnym ?liderem? nieuznawanego przez władze komunistyczne Kościoła greckokatolickiego. Uwieńczeniem aktywności ks. Hrynyka było mianowanie go w 1967 r. przez prymasa Stefana Wyszyńskiego generalnym wikariuszem grekokatolików w Polsce. Książka powstała głównie na podstawie nieznanych dotychczas dokumentów kościelnych, materiałów administracyjnych i partyjnych oraz archiwaliów wytworzonych przez aparat bezpieczeństwa. Drogę życiową kapłana ukazano na szerokim tle polityki wyznaniowej i narodowościowej PRL, zawiłych relacji polsko-ukraińskich, skomplikowanych odniesień między wiernymi Kościoła katolickiego (obrządków zachodniego i wschodniego) oraz ich stosunku do wiernych i duchownych Kościoła prawosławnego (i vice versa). Istotnym uzupełnieniem jest obszerny wybór dokumentów dotyczących aresztowania księdza, prowadzonego przeciwko niemu śledztwa, jego procesu i uwięzienia.