Kulturka

Świat gestów i symboli w komunikacji dziecięcej

Niniejsza publikacja to pierwsza w literaturze naukowej szczegółowa
analiza porównawcza sprawności niejęzykowych dzieci polskich w okresie
wczesnego dzieciństwa. Zarówno rozważania teoretyczne, jak i
przeprowadzone badania skupiają się wokół dwóch obszarów tematycznych:
relacji pomiędzy rozwojem komunikacji niejęzykowej w postaci
gestykulacji a osiągnięciami językowymi dziecka oraz roli interakcji
rodzic ? dziecko w rozwoju komunikacji i symbolizacji dziecięcej.

Niniejsze opracowanie empiryczne stanowi część szeroko zakrojonych badań
nad rozwojem językowym u dzieci polskich. Uwzględniono w nim wyniki
badań, którymi objęto 99 dzieci: z podejrzeniem zaburzenia typu
''Specific Language Impairment'', charakteryzujące się bardzo niskim
poziomem rozwoju mowy oraz z dwóch grup porównawczych, o przeciętnym
poziomie rozwoju mowy oraz ponadprzeciętnym poziomie rozwoju mowy.

W pierwszej części publikacji przedstawiono zarówno klasyczne, jak i
nowsze koncepcje dotyczące roli symboli i znaków, tj. gestów i działań
symbolicznych oraz języka, w ujmowaniu rzeczywistości oraz
porozumiewaniu się. W opisie procesu komunikowania się nawiązano do
nurtu badań nad zmianami rozwojowymi zachodzącymi w relacji gestykulacja
? mowa. Pokazano rozwojowe ujęcie komunikacji niejęzykowej dzieci we
wczesnej ontogenezie, z uwzględnieniem zmian w funkcji, jaką pełni
gestykulacja. Poszukiwano empirycznego potwierdzenia istnienia związku
między rozwojem gestykulacji a rozwojem mowy nie tyle u dzieci
prawidłowo rozwijających się, co z zaburzonym rozwojem kompetencji
językowych.

Książka jest próbą analizy słabo opisanego w Polsce problemu zaburzenia
rozwoju językowego u małych dzieci, a także przeglądu aktualnego stanu
badań nad symbolicznym przedstawianiem rzeczywistości oraz komunikacją
niejęzykową dzieci z podejrzeniem specyficznych zaburzeń rozwoju
językowego. Odrębną część stanowią rozważania na temat roli dorosłych w
rozwoju reprezentacji symbolicznej dziecka we wczesnym dzieciństwie,
przejawiającej się w mowie i zabawie. Potwierdzono tezę, że jakość
interakcji dziecko ? rodzic ma istotny wpływ na rozwój zdolności
komunikacyjnych dziecka. Zaznaczono również, że interakcja ta ma
charakter transakcyjny.

• author: Agnieszka Lasota