Kulturka

Stroma ściana

Wstrząsające wspomnienia Eugenii Ginzburg (1904 lub 1906-1977) z osiemnastu lat tułaczki po stalinowskich więzieniach i obozach pracy. Są to także jedne z nielicznych literackich świadectw obozowej rzeczywistości, widzianej oczami kobiety. Autorka - dziennikarka i pracownik naukowy uniwersytetu w Kazaniu, matka znanego prozaika Wasilija Aksionowa (1932-2009) - została aresztowana w otoczonym ponurą sławą roku 1937 pod pretekstem działalności kontrrewolucyjnej, a następnie jako ?wróg ludu? ? skazana na długoletni pobyt w obozach pracy na Kołymie. Zrehabilitowana ?częściowo? w 1956 roku, powróciła do pracy zawodowej, niemało czasu poświęcając zajęciom literackim.

W Rosji lat 60. ubiegłego wieku wspomnienia Ginzburg były znane i doceniane jedynie z wydań w drugim obiegu. Wielki rozgłos książka zyskała po jednoczesnym ukazaniu się na Zachodzie w 1967 r. oryginalnego tekstu i włoskiego przekładu (tzw. ?tompierwszy?) ? a w kilkanaście lat później kontynuacji wspomnień Ginzburg (1979, tzw. ?tom drugi?). Wydania te stały się podstawą przekładów dzieła na liczne języki, a rosyjską autorkę uhonorowano prestiżową nagrodą francuskiego Pen Clubu. Oficjalne wydanie Stromejściany w Rosji nastąpiło dopiero w roku 1988. Rok później moskiewski teatr ?Sowriemiennik? przygotował adaptację sceniczną książki.W Polsce tom pierwszy Stromej ściany ukazał się w 1990 roku nakładem wydawnictwa ?Czytelnik?. Obecna edycja obejmuje pełny tekst dzieła.

Na podstawie książki powstał film pt. ?Wichry Kołymy? (2009) w reżyserii Marleen Gorris, z Emily Watson w roli głównej. Wśród wykonawców m. in. Agata Buzek, Maria Seweryn i Zbigniew Zamachowski.

• author: Eugenia Ginzbury