Kulturka

Stefan Batory

Biografia Stefana Batorego autorstwa Jerzego Besali ukazuje postać
jednego z pierwszych władców elekcyjnych Rzeczypospolitej jako wybitnego
wodza i polityka. Królowi pochodzącemu z węgierskiego Siedmiogrodu
przyszło rządzić w czasach trudnych ze względu na stosunki wewnętrzne i
zamęt związany z bezkrólewiem po ucieczce Henryka Walezego, w mocarstwie
polsko-litewskim zagrożonym przez nacisk Iwana IV Groźnego na Inflanty i
ziemie litewskie.
Czytelnik w niniejszej pracy znajdzie nie tylko odpowiedź na pytanie,
jaką drogę przeszedł Batory do korony polskiej, dlaczego udało mu się
odeprzeć tak skutecznie ekspansję Moskwy i odzyskać Inflanty oraz
zreformować armię polsko-litewską. Mocną stroną tej biografii jest próba
ukazania postaci Batorego jako człowieka z krwi i kości, władcy silnego,
?niemalowanego?, potrafiącego nie tylko uzyskać od szlachty podatki na
sejmach walnych, ale i skutecznie rozprawić się z opozycją Zborowskich.
Na tle niepowodzeń ostatnich Jagiellonów w polityce wobec Moskwy Batory
rysuje się jako wybitny mąż stanu i wódz, być może zmierzający do
stworzenia wielkiej ligi antytureckiej. Zabrakło czasu: panował tylko
dziesięć lat i natrafił na mur demokracji szlacheckiej, obawiającej się
wzmocnienia pozycji silnego ?żelaznego? króla.
Kunszt autora, wartki nurt narracji i moc ciekawostek, które Jerzy
Besala wydobył ze źródeł epoki, uzupełnienie dzieła o nowe opracowania,
które się ukazały od poprzedniego wydania, wprowadzają czytelnika w
barwny i ciekawy świat zaciekłej rywalizacji o dominację w Europie
Środkowo-Wschodniej, w której aktywnie uczestniczyła Rzeczpospolita
właśnie pod rządami Stefana Batorego. Książkę czyta się znakomicie, jest
ze wszech miar warta polecenia.
Prof. dr hab. Mirosław Nagielski

• author: Jerzy Besala