Kulturka

Shakespeare. Stwarzanie świata

Shakespeare. Stwarzanie świata jest barwną i pełną erudycji literacką biografią jednego z najznakomitszych twórców światowej literatury. Książka Greenblatta jest realizacją ambitnego zamiaru stworzenia pomostu między życiem Szekspira i światem XVI i XVII-wi ecznej Anglii. To opowieść o przewrotach religijnych i politycznych intrygach, o wiejskich jarmarkach i publicznych egzekucjach, o d worze i teatrze, o Stratfordzie i Londynie, o męczennikach i odszczepieńcach, o czarach i magii, o życiu i śmierci ? krótko mówiąc, o Williamie Szekspirze i jego czasach. Greenblatt pisze niezwykle obrazowo, dzięki czemu czytelnik z łatwością może przenieść się wy obraźnią w owe czasy. Lektura pozwala na indywidualne odkrywanie Szekspira i jego geniuszu.Greenblatt stworzył niezwykły obraz poety na tle elżbietańskiego żywiołu. Obraz artysty twórczo reagującego na rodzinne ambicje i klęski, subtelnie wyczuwającego niuanse rel igijne i polityczne. Interpretuje on fakty, których Szekspir mógł być świadkiem, w kontekście jego sztuk, dzięki czemu układają się w nowy wzór, a niekiedy prowadzą do nieoczekiwanych konkluzji. Chronologicznie uporządkowane epizody (lata nauki, pobyt w Londynie, małżeństwo, ostatnie dramaty, powrót na prowincję), są pretekstem do ukazania społecznych, politycznych, artystycznych i towarzyskic h uwarunkowań artysty, których potwierdzenia Greenblatt szuka następnie w jego dziełach. Parada w Leicester na cześć królowej Elżbie ty I, nędzna śmierć znajomego poety, zdławienie Spisku Prochowego w 1605 r. ? wszystko to, zdaniem autora, zostawiło w sztukach
i wierszach Szekspira ?werbalny ślad?. Shakespeare. Stwarzanie świata to swoista biografia krytyczna, będąca syntezą wiedzy, intuicj i, obserwacji oraz... domysłów, przez co jest biografią szczególną; niepokojącą od pierwszego do ostatniego rozdziału. Książka jest spełnieniem pragnienia Greenblatta, by ?rozmawiać z umarłymi?. Pod jego piórem przeszłość ożywa, a entuzjazm badacza, nolens volens, udziela się czytelnikowi. To wspaniała lektura zarówno dla szekspirologów, jak i dla tych, którzy właśnie od tej książki rozpoczną swoją przygodę z dramatem Williama Szekspira.

Młody człowiek z miasteczka na prowincji ? bez osobistego majątku, bez znaczących koneksji rodzinnych, bez uniwersyteckiego wyksz tałcenia ? przenosi się pod koniec lat 80. XVI wieku do Londynu i w niezwykle krótkim czasie wyrasta na największego dramaturga nie tylko swej epoki, ale wszech czasów. Pisze dzieła, które przemawiają do ludzi uczonych i niepiśmiennych, do wyrafinowanych miejskich światowców i do prowincjonalnej, niewyrobionej publiczności. Sprawia, że widzowie śmieją się i płaczą, umie obrócić politykę w poez ję, brawurowo przeplata wulgarne błazenady z subtelnymi zawiłościami filozofii. Równie głęboko pojmuje intymne sprawy królów i żebra ków; raz sprawia wrażenie, jakby studiował prawo, kiedy indziej ? teologię, jeszcze kiedy indziej historię starożytną, a zarazem bez wysiłku naśladu

• author: Stephen Greenblatt