Kulturka

Rzemiosło zabijania - Norbert Gstrein

Latem 1999 r. w Kosowie zostaje zamordowany austriacki dziennikarz Christian Allmayer relacjonujący rozpad Jugosławii od początku bałkańskiej wojny. Ta śmierć staje się kanwą powieści, którą postanawia napisać jego dawny znajomy, Paul, niespełniony pisarz. Paul wyrusza w podróż śladami Allmayera, wiodącą przez spustoszone wojną Chorwację i Bośnię, chce na własne oczy przekonać się, jak wygląda praca korespondenta wojennego. Towarzyszą mu jego przyjaciółka, Helena, której rodzice pochodzą z Dalmacji i bezimienny narrator. Odwiedza między innymi jednego z byłych przywódców wojskowych, z którym Allmayer przeprowadzał przed laty wywiad na froncie, by postawić mu to samo, co wówczas pytanie: 'Jak to jest kogoś zabić?'. To spotkanie otwiera mroczną historię, która kładzie się cieniem nawet na początkowo pozornie niezaangażowanym obserwatorze. Paul musi zrozumieć, że nie można bezkarnie dociec i wyjaśnić rzeczy ostatecznych. Rzemiosło zabijania to powieść wielopłaszczyznowa: o wojnie bałkańskiej, ale też o jej postrzeganiu przez literaturę. Nieustannie pojawia się tu pytanie jak pisać o barbarzyństwie, by nie popaść w kicz i patos, jak opowiadać i przypominać, kiedy 'z góry jest jasne, że jest za późno i pisaniem nie da się umarłych przywrócić do życia'. W szerszym kontekście to także rzecz o narracji samej w sobie, powieść o powstawaniu książki. ''''Dzięki Rzemiosłu zabijania wojna w Chorwacji i byłej Jugosławii weszła do współczesnej niemieckiej literatury frontowymi drzwiami. Gstrein pokazuje ją jako dramat moralny i egzystencjalny, który może dotknąć nawet ludzi pozornie niezaangażowanych.'''' Nenad Popovic, ''''Feral Tribune'''' ''''Ta książka ma w sobie wszystko, czego spodziewamy się po wielkiej literaturze: miłość i szaleństwo, śmierć i zbawienie. Postaci, które jednocześnie zapadają w pamięć i jej umykają. Przemoc, wyobcowanie, ale też czułość i intymność. Jest dbała o szczegół, a równocześnie stawia pytania fundamentalne, ze świadomością, 'pokory, że wie się o wiele za dużo, a równocześnie nic'''''. Andreas Breitenstein, ''''Neue Zürcher Zeitung''''''