Kulturka

Rola religii w edukacji międzykulturowej

Z wielokulturowością człowiek stykał się od czasów najdawniejszych, traktując ją jako zjawisko codzienne, przejawiające się w normal nym współistnieniu nacji, od pokoleń żyjących obok siebie i wspierających się w sytuacjach krytycznych. Zmiany zapoczątkowane przez rewolucję industrialną naruszyły hierarchię wartości towarzyszących do tej pory człowiekowi; naruszyły t eż dotychczasową perspektywę postrzegania ?innych? ? punkt widzenia neutralno-tolerancyjno-współegzystujący zmienił się na jednoznac znie krytyczno-negatywny. Równolegle jednak do przemian gospodarczo-ekonomicznych zachodziły przeobrażenia, które Pierre Teilhard de Chardin określił mianem przejścia ?od totalizacji jednostkowej do totalizacji społecznej? stwarzającej ludzkości nowe problemy. Jak bowiem podkreśla, zacieśnia się sieć związków ekonomicznych stłaczających i przybliżających w sposób nieunikniony mieszkańców Zi emi. Z drugiej zaś strony okazuje się, że w toku tej kompresji tracimy to, co najcenniejsze: tradycyjne wartości, a także samorzutno ść w podejmowaniu decyzji. Zatem, jak pisze filozof, ?chodzi o to, by totalizować, nie depersonalizując. Ocalić zarówno całość, jak i składniki?. Co do konieczności osiągnięcia tego dwojakiego celu wszyscy są zgodni. Coraz bardziej narasta też świadomość konieczności kształcenia pod kątem zarówno całości, jak i owych składników ? kształcenia mając ego na względzie m.in. wartości ewangeliczne, tj. przede wszystkim miłość bliźniego. W sytuacji, w której ludzkość znalazła się dzis iaj, przykazanie miłości staje się coraz bardziej naglące, mówi bowiem już nie tylko: ?Miłujcie się, aby być doskonałymi?, ale ostrz ega: ?Miłujcie się, w przeciwnym razie zginiecie?. Doświadczenia pokazujące możliwości ludzkiej energii dowodzą, że doszliśmy do dec ydującego momentu ludzkiej ewolucji, skąd jedyną drogą do przodu jest droga wspólnego zaangażowania. Na drodze tej należy bezwzględnie pamiętać o szacunku dla każdej kultury, o tym, że kultura jest czymś ponadorganicznym, przekraczaj ącym to, co indywidualne8. Należy równocześnie mieć na uwadze to, że stanowi ona społeczne dziedzictwo ? tradycję ? i jest nie tylko pewnego rodzaju skończonym planem, ale także ciągłym planowaniem, ciągłym stawaniem się. Wiesława Korzeniowska