Kulturka

Proza - Sandauer Artur

Artur Sandauer (1913-1989), krytyk literacki, eseista, tłumacz, z wykształcenia filolog klasyczny. Podczas wojny w rodzinnym Samborze koło Lwowa; po wkroczeniu wojsk niemieckich uwięziony w getcie, skąd uciekł w 1943 roku. Swoje przeżycia z samborskiego getta opisał w zbiorze opowiadań Śmierć liberała (wyd. ''Książka'' 1946), w której przedstawił także, w sposób groteskowy, portrety ludzi ze środowiska inteligencji żydowskiej, ich losy i postawę w czasach eksterminacji hitlerowskiej. Myśl przewodnia tej książki jest taka, że w tamtych tragicznych czasach zarówno neutralność, jak i próba układania się z okupantem prowadzą do śmierci bądź hańby; jedyna właściwa droga to droga walki. Z podobnych doświadczeń wyrosła jego druga książka prozatorska, Zapiski z martwego miasta (wyd. Czytelnik 1963), która oryginalnie łączy analityczną autobiografię z imaginacyjną parabiografią. Jest to analiza człowieka niejako zawieszonego między polskością i żydowskością, które czasem są całkowitym swoim przeciwieństwem, ale także występują między nimi podobieństwa.