Kulturka

Prawo Jutlandzkie Waldemara II - Gaca Andrzej

Zasadniczym celem pracy jest prezentacja JL na podstawie szczegółowej analizy treści jego postanowień na tle innych duńskich praw dzielnicowych. W istocie analiza ta pokazać ma zarazem pewne szczególne cechy JL również w szerszej, bo ogólnoeuropejskiej perspektywie - jego miejsce wśród innych, powszechnie znanych źródeł prawa naszego kontynentu. Zamierzeniem autora jest także przedstawienie genezy, zakresu obowiązywania i stosowania JL oraz wykazanie jego wpływu na dalszy rozwój prawa duńskiego. Szczególnie chodzi o odpowiedź na pytanie, w jakim stopniu JL przyczyniło się do unifikacji prawnej w Danii poprzez wykorzystanie go jako źródła do opracowania projektu Danske Lov. Ponadto podjęta została próba wyjaśnienia przyczyn, dla których pozostawało ono w praktycznym użyciu znacznie dłużej niż jakikolwiek inny średniowieczny nordycki spis prawa zwyczajowego czy zdecydowana większość pozostałych europejskich źródeł prawa pochodzących z okresu jego wydania. Głównym przedmiotem zainteresowań autora jest prawo sądowe unormowane w Jyske Lov. Poruszona została też problematyka systemu skarbowości i organizacji służby wojennej na morzu, głównie w zakresie, w jakim są one uregulowane przez JL. Autor z rozmysłem natomiast ograniczył do niezbędnego minimum rozważania na temat struktury społeczno-gospodarczej XIII-wiecznej Danii, chociaż niewątpliwie jej szczegółowy, acz nie zawsze kompletny obraz, wyłaniający się z wielu postanowień Prawa Jutlandzkiego, jest bardzo interesującym i nadal niedostatecznie zbadanym zagadnieniem. Bardzo skrótowo została również potraktowana problematyka stosowania JL w praktyce sądów powszechnych, jako że w świetle zachowanych i dostępnych obecnie materiałów źródłowych, szczególnie rękopiśmiennych, wydaje się to nadal przedsięwzięciem przedwczesnym. Wreszcie autor, co należy wyraźnie podkreślić, świadomie w zasadzie zaniechał, czyniąc nieliczne wyjątki, analizy porównawczej treści JL z odpowiednimi postanowieniami innych, obcych źródeł prawa sądowego, które powstawały pod koniec wieków średnich w Europie. Wykraczałoby to poza przyjęty zakres tej pracy oraz wyznaczone zamierzenia badawcze i mogłoby być przedmiotem odrębnego, niewątpliwie bardzo interesującego opracowania, będącego dziełem zespołu osób. Gdyby bowiem, hipotetycznie, przeprowadzić takie badania porównawcze w szerszym zakresie i ich wyniki próbować ująć w jednej rozprawie, łącząc je zarazem z treścią tej pracy, przybrałaby ona niewątpliwie trudne do przewidzenia rozmiary i przerosłaby możliwości autora niniejszej monografii.