Kulturka

Polacy nad Dźwiną

Książka Polacy nad Dźwiną prezentuje pierwsze w Polsce kompleksowe badania prowadzone wśród Polaków na terenie dawnych polskich Inflant, które od 1920 roku są częścią Łotwy. Zasadnicza część badań została wykonana w Daugavpils (Dyneburgu) i jego okolicach w 2007 roku, podczas dorocznego obozu naukowego, zorganizowanego przez obchodzącą obecnie 25. rocznicę istnienia Katedrę Socjologii i Antropologii Obyczajów i Prawa Uniwersytetu Warszawskiego dla studentów Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych. W szerokiej panoramie problemów uwzględniono polskie szkolnictwo, organizacje pozarządowe, rolę kościoła, życie młodzieży, a przede wszystkim kwestie poczucia tożsamości narodowej i oceny relacji z innymi grupami mieszkającymi na tym terenie. Obraz Polaków nad Dźwiną jest tym bardziej fascynujący, że żyją oni w środowisku wielokulturowym, wieloetnicznym i wielowyznaniowym, a ich losy są doskonałą ilustracją dziejów Polaków od wieków mieszkających na wschodzie Europy. Książką tą Katedra otwiera cykl publikacji z rozpoczętego w 2007 roku programu badań nad tożsamością, samoorganizacją i reprezentacją środowisk polskich w krajach ościennych. Mało kto wie, że daleko od współczesnych granic Polski leży ponad stutysięczne miasto, w którym Polacy nieprzerwanie od XIX wieku stanowią 15-procentową mniejszość o wysokim poziomie wykształcenia i tradycjach kulturowych, pozwalających na odgrywanie ważnej roli w życiu publicznym. Co to znaczy być Polakiem tam, w obcojęzycznym środowisku i w ramach obcego państwa, zachowując lojalność wobec niepodległej Łotwy i wierność rodzinnym tradycjom narodowym? Odpowiedzi na to pytanie autorzy szukali, prowadząc systematyczne badania ilościowe i jakościowe. Wyniki przedstawiają w niniejszym tomie.