Kulturka

Polacy Żydzi Izraelczycy - Famulska-Ciesielska Karolina

Głównym celem tej książki jest scharakteryzowanie problematyki tożsamo­ści Żydów podejmowanej - wprost albo pośrednio - w literaturze pisanej po polsku w Izraelu na przestrzeni kilkudziesięciu lat. Uwzględniam utwory publikowane od 1945 do 2005 roku. Refleksją ogar­niam więc również okres nieco wcześniejszy niż rok 1948, kiedy to proklamo­wano niepodległe państwo żydowskie na Bliskim Wschodzie. Bezpośrednio po zakończeniu II wojny światowej do zarządzanej przez Wielką Brytanię Palestyny napływały tysiące ocalałych z Zagłady Żydów, szu­kających bezpiecznej ojczyzny. Władze mandatowe ograniczały imigrację, jed­nak społeczność żydowska w Erec Israel (Ziemi Izraela, jak Żydzi nazywali Palestynę przed 1948 rokiem) systematycznie się powiększała, również wsku­tek napływu nielegalnych uchodźców. Jednocześnie toczyły się intensywne zabiegi dyplomatyczne na arenie międzynarodowej i perspektywa utworzenia państwa żydowskiego w części Palestyny stawała się coraz wyraźniejsza. Środowisko Żydów polskich stanowiło już w 1945 roku w Palestynie zbio­rowość znaczącą, do której należeli także ludzie pióra, na przykład Leo Lipski, który tworzył wówczas Niespokojnych, i Łucja Gliksman (do 1946). Oboje przybyli na Bliski Wschód ze Związku Radzieckiego wraz z armią gen. Władysława Andersa. W 1946 roku, o swoich pierwszych doświadczeniach w nowym kraju, pisała młoda poetka - Idą Henefeld-Ron. Szczytowy okres rozwoju literatury polskiej przypadł na następne dziesięciolecia, jednak literackie świadectwa, po­chodzące z tej wczesnej fazy omawianej twórczości, są na tyle ważne, że zdecy­dowały o wyznaczeniu takiej właśnie początkowej granicy chronologicznej.