Kulturka

Poezja świadoma siebie

Spośród wielu definicji, za pomocą których usiłuje się przybliżyć istotę
poezji, na szczególną uwagę zasługuje uznanie jej za formę spotęgowanej
świadomości. W takim przybliżeniu jest szacunek dla wysiłku poetów, jaki
wkładają oni w dążenie do odsłonięcia prawd o świecie - ich własnych
prawd, nieraz formułowanych w skrajnie niesprzyjających warunkach
osobistych i historycznych, ale jakże często w zdumiewający sposób
mówiących coś także o nas samych, o czytelnikach ich wierszy. Jest też,
równocześnie, zdumienie dla ich umiejętności zawarcia nawet tego, co
najistotniejsze i najtrudniejsze w formie trafnej a lapidarnej, która
pozwala pamięci zachować nie tylko myśl, ale i słowo poety. Najbardziej
wartościowe i najpiękniejsze wiersze powstają wtedy, gdy świadomości
spraw świata i człowieka towarzyszy adekwatna świadomość możliwości
języka - inaczej prawda poety pozostałaby tylko jego prawdą, albo uległa
zniekształceniu w nieporadności mowy wobec istoty rzeczy. Ale nawet w
przypadku wierszy najbardziej udanych wyczuwalne jest napięcie między
słowem i rzeczą, tyle że wtedy służy ono zarówno pobudzeniu czytelnika
do współdociekania sensu, jak i ożywieniu inwencji językowej.