Podróż do Syberii po moskiewskich etapach w 1863 i 1864 roku
Podróż do Syberii ks. Stanisława Matrasia to najciekawszy i
najobszerniejszy spośród nielicznych pamiętników skreślonych piórem
duchownych - uczestników walk 1863 roku i zasłańców. Znajdziemy w nim
nie tylko historię etapowej drogi w odległe rejony wschodniej Syberii,
ale także niedolę zesłańczych losów, aż po czas uwolnienia i wydostania
się do Galicji. Autor to inteligentny, niepozbawiony zmysłu obserwacji
gawędziarz, lubujący się w spisywaniu różnych niecodziennych zdarzeń.
Na tle martyrologicznego i bohaterskiego na ogół prezentowania księży
zesłańców Matraś swoimi wspomnieniami sprowadza rzecz do ludzkich
wymiarów. Z tego już choćby względu jego pamiętniki stają się ważnym
źródłem obiektywnego rozpoznania dziejów księży zesłańców, nad którymi
zaważył mit, utrwalany już od XIX wieku [...]
Książka opatrzona wstępem i redakcyjnym opracowaniem prof. Eugeniusza
Niebelskiego.