Kulturka

Pochwała wątpienia. Bruliony i inne pisma - Georg Christoph Lichtenberg

Wydane we fragmentach wkrótce po śmierci Lichtenberga Bruliony to ogromny zbiór luźnych zapisków, notatek z lektur, szkiców do planowanych, zazwyczaj nigdy nie ukończonych dzieł i artykułów. Tylko niewielka ich część odpowiada dzisiejszej definicji aforyzmu, większa to swego rodzaju miniaturowe eseje, do dziś urzekające oryginalnością obserwacji i błyskotliwym stylem. Elias Canetti nazywał te zapiski ''najbogatszą księgą literatury światowej''. Niewiele w tym określeniu przesady - ''aforyzmy'' getyńskiego profesora stały się ważnym źródłem inspiracji dla pokoleń myślicieli i pisarzy, trudno też nie zgodzić się ze stwierdzeniem autora najobszerniejszej jego biografii, Franzem Mautnerem, że ''historyk filozofii [...] rozpozna w jego dziele podstawowe idee prawie wszystkich następujących po oświeceniu ważniejszych systemów filozoficznych, częściowo jako radykalnie przetworzone wnioski z przemyśleń jego poprzedników, częściowo jako własne jego odkrycia''.