Kulturka

Opozycja W PRL: Słownik biograficzny 1956-89. Tom 3

Tom trzeci Opozycji w PRL przedstawiamy po dłuższej przerwie. Dwa pierwsze tomy ukazały się w 2000 i 2002 roku. W trakcie późniejszy ch prac nad Słownikiem toczyła się dyskusja, jaki ostatecznie ma on przyjąć kształt. Na początku planowaliśmy publikację dwuczęściow ą, potem trzyczęściową, teraz wiemy, że tom trzeci nie zamyka całości. Zapowiadamy jeszcze część czwartą (w niej także całościową bi bliografię tematu), a następnie podsumowującą edycję: biogramy z czterech tomów ułożone od A do Z. Po ukazaniu się dwóch pierwszych woluminów ogłosiliśmy w ?Karcie'' nr 35 listę ponad stu osób, których biogramy miały się znaleźć w t omie trzecim. Zapraszaliśmy w ten sposób do publicznej dyskusji nad finalną postacią Słownika biograficznego. Po takiej dyskusji lis ta ? decyzją Rady Programowej ? została podwojona. W poprzednich tomach zamieściliśmy 300 biogramów, w obecnym ? 110 (oraz ilustrowa ne kalendarium wydarzeń opozycyjnych lat 1956-89); kilkadziesiąt następnych biogramów jest obecnie w przygotowaniu. Chcemy ponownie podkreślić: wszystkie tomy Słownika są równorzędne, ułożone wedle tzw. systemu holenderskiego ? każdy ma własny porz ądek alfabetyczny. Osoby z kolejnego tomu nie są mniej ważne od przedstawionych w poprzednich. Także konstrukcja haseł się nie zmien iła. W naszym słowniku opisujemy opozycyjną aktywność osób, które przeciwstawiały się w sposób zorganizowany systemowi komunistyczne mu w Polsce, przez wiele lat i bez względu na prześladowania, przede wszystkim w latach 1956-89, choć niektóre biografie obejmują te ż okres wcześniejszy. W tomie trzecim zamieszczamy listę biogramów z dwóch pierwszych. Nazwiska bohaterów poprzednich części, które pojawiają się także w biogramach publikowanych obecnie, zaopatrzone zostaty w odsyłacze ze strzałkami pojedynczymi (tom 1) lub podwójnymi (tom 2); strzałk i potrójne oznaczają, że biogram wskazanej osoby znajduje się w tomie trzecim. Indeksy (osobowy i rzeczowy) zestawiamy dla każdego t omu oddzielnie. Cytaty wykorzystane w biogramach pochodzą przeważnie z relacji powstałych podczas pracy nad Słownikiem. Jeśli zaczerpnięte są z inny ch źródeł, opatrujemy je informacją bibliograficzną. Przypominamy, że biogramy oddają stan wiedzy na dzień zakończenia prac nad kole jnym tomem. W poprzednich tomach znalazły się biogramy dwóch osób, które ? jak się poniewczasie okazało ? byty przez cały niemal okr es swojej działalności konfidentami Służby Bezpieczeństwa. Wedle naszej dzisiejsze] wiedzy postacie Lesława Maleszki i Henryka Karko szy nie powinny być opisywane w Słowniku i nie znajdą się w planowanej edycji zbiorczej. Dzięki dostępnej od niedawna dokumentacji p rzechowywanej w Instytucie Pamięci Narodowej możemy w przyszłości uniknąć tak zasadniczych błędów. Wszystkim osobom zaangażowanym w pracę nad trzecim tomem gorąco dziękujemy, licząc na współpracę przy tomie następnym, który ma zamk nąć czteroczęściową całość. lipiec 2006 Zbigniew Gluza, Jan Skórzyński

• author: Antoni Dudek, Małgorzata Strasz, Paweł Sowiński