Kulturka

Oko świata. Od Konstantynopola do Stambułu

W przeszłości i współczesności Konstantynopola ? miasta miast, piętnastomilionowej metropolii ? najlepiej widać historię i problemy Imperium Osmańskiego i Turcji. Analizując relacje podróżnicze Pierre?a Lotiego, Edmunda de Amicisa, Alphonse?a de Lamartine?a i Fran çois-René Chateaubrianda, Max Cegielski bada stworzone przez nich stereotypy, które stały się częścią dyskursu o krajach muzułmański ch: wirujący derwisze, lubieżni Turcy, orientalny despotyzm, haremy. Romantyczna wizja zamieniła się w ?orientalne urojenia? i intel ektualne uproszczenia, którymi wielu dziennikarzy posługuje się do dziś. Cegielski polemizuje także z wizją miasta, jaką przedstawia Orhan Pamuk ? często idąc jego śladami, odnajduje zupełnie inną rzeczywistość. Obserwacja codziennego życia miasta splata się z ana lizą historyczną, polityczną, religijną i urbanistyczną. Erudycyjny przewodnik po turystycznych atrakcjach starego Konstantynopola p rzeradza się więc w dziennikarską relację ze współczesności. To zarazem panorama bolączek Turcji: Cegielski opisuje uczestników głod ówkowych protestów więźniów politycznych, rozmawia z członkami terrorystycznych ugrupowań komunistycznych, a także z potomkami Szejk a Saida, przywódcy kurdyjsko-muzułmańskiej rebelii przeciw reformom Mustafy Kemala Atatürka. Bo czy rzeczywiście po wojnie o niepodl egłość wprowadzono tu demokrację? Można odnieść wrażenie, że autorytarne rządy Atatürka były zbyt wysoką ceną za nowoczesność. Cegie lski daje nam wielowymiarowy obraz dzisiejszej Turcji, jakże różny od tego, który znamy z prasy.

• author: Max Cegielski