Kulturka

O podróżach w czasie

O podróżach w czasie to tom najważniejszych esejów i szkiców Czesława
Miłosza powstałych w ostatnich dziesięciu latach życia pisarza. Składają
się nań teksty o literaturze, jej powinnościach i uzależnieniach od
rynku, o religii i duchowości, książkach, które go zafascynowały, przede
wszystkim jednak o przyjaciołach i ludziach, których znał, a których
żywoty zasługują na ocalenie. Wśród bohaterów tego tomu są żegnani przez
poetę Jerzy Giedroyc i Jerzy Turowicz, Paweł Hertz i Gustaw Herling-
Grudziński, Thomas Merton i Denise Levertov. Bohaterami szkiców Miłosza
są Wisława Szymborska i Julia Hartwig, Stanisław Barańczak i Seamus
Heaney. Temperatura związków łączących autora z innymi ludźmi sprawia,
że otrzymujemy nie sentymentalne wspomnienia, ale wielowymiarowy,
pogłębiony, ostry obraz epoki. To także medytacja nad czasem, wysiłek
odkrywania sensu w zmienności ludzkich losów, próba odpowiedzi na
najważniejsze pytania: co jest rysem charakterystycznym minionego
stulecia? Jaki jest obraz człowieka XX wieku? Czy z konfrontacji sacrum
i profanum można wydobyć harmonijny sens? Wyłania się z tej książki
portret autora, któremu namiętne zainteresowanie światem i czerpana z
tego radość pozwalają przezwyciężać depresje samotnika, a długie życie,
dojrzałość i mądrość ofiarowują niezależność sądów i dystans
umożliwiający przenikliwe odczytanie współczesnego świata. Czesław
Miłosz to nie tylko świadek swej epoki, lecz także - w sferze mentalnej
i duchowej - jej twórca.

• author: Czesław Miłosz