Kulturka

Monologion i Proslogion - Św. Anzelm z Canterbury

Wszystkie dzieła Anzelma mają charakter monograficzny. Dwa pierwsze, najbardziej znane, Monologion i Proslogion dotyczą istnienia i natury Boga. Monologion powstał z wykładów prowadzonych przez Anzelma dla mnichów w Bęc. Domagali się oni takiego ujęcia zagadnień, w którym niczego nie ustala się na podstawie objawienia, oczekiwali natomiast dowodów wyłącznie rozumowych. Stąd pierwotny tytuł tego dzieła: Exemplum meditandi de ratione fidei. Postulat uczniów zgadzał się z programem nauczyciela. Anzelm, wchodząc w położenie kogoś, kto jeszcze nie wierzy, stara się dowieść tego, co wiara naucza o Bogu: jego istnienia, atrybutów, a nawet trójoso-bowości. Wykazuje dużą sprawność dialektyczną - przedstawia wszystkie możliwe hipotezy w danym zagadnieniu, analizuje je, wyklucza te, które zawierają sprzeczność bądź są sprzeczne z wnioskami już przyjętymi, by przyjąć wreszcie jedyne twierdzenie dające się utrzymać (...).