Kulturka

Machina metafor - Douwe Draaisma

Douwe Draaisma (ur. 1953) jest holenderskim badaczem historii nauki, w szczególności psychologii. 'Machina metafor', książka tłumaczona na wiele języków i znana w świecie, należy do jego głównych osiągnięć. W fascynujący sposób opowiada o podejmowanych w historii próbach zrozumienia natury pamięci. W obliczu tajemnicy, jaką do dziś stanowi pamięć, historia jej badania sprowadza się w pewnej mierze do historii metafor, którymi usiłowano ją opisać. Draaisma sięga do tej historii i rekonstruuje ją, przywołując fascynujące, a niekiedy wprost sensacyjne szczegóły. Czytelnik może przebiec za autorem dzieje pojmowania pamięci od idei Platona po hologramy. Po drodze napotka pamięć jako księgę, alchemiczne wizje pamięci jako światła, nowoczesne - jako fotografii czy komputera. Jak się przy tym okazuje, metafora nie jest tylko literackim ozdobnikiem lub naukowym skrótem myślowym, lecz pewną perspektywą intelektualną zdolną wyznaczać kierunek badań. Inną nauką, jaka płynie z tej solidnej porcji historii idei jest to, że stare metafory 'nie umierają', okazuje się bowiem, że dziś znów sięga się do metafor na pozór zapomnianych. Historia pamięci powraca pamięcią do swoich wspomnień.