Kulturka

Leksykon polskich bohaterów i serii komiksowych

Zapotrzebowanie na publikację poświęconą bohaterom rodzimych historyjek
obrazkowych zrodził widoczny ostatnio w Polsce wzrost zainteresowania
komiksem, przejawiający się m.in. większą niż dotąd liczbą wydawanych
albumów oraz dostrzeżeniem tematyki przez media i badaczy kultury
masowej. Istnieje bowiem - jak dotąd - niedostatek opracowań
poszerzających i systematyzujących wiedzę o współczesności i przeszłości
komiksowego gatunku na ziemiach polskich. Jego dzieje liczą sobie już
blisko 150 lat, ponieważ mimo, że ilustrowane opowiastki na dobre
przybyły do Polski dopiero po pierwszej wojnie światowej, pojawiały się
tu incydentalnie znacznie wcześniej. Już w 1859 r. Franciszek
Kostrzewski narysował dla ''Tygodnika Ilustrowanego'' Historyę jedynaczka
- kilkuodcinkowy utwór satyryczny, w którym ryciny i podpisy uzupełniały
się wzajemnie, znane były również książeczki obrazkowe - importowane i
rodzime - wykorzystujące tę samą technikę narracji. I chociaż powiastki
w obrazkach, ''filmy'' rysunkowe, kolorowe zeszyty czy komiksy - jak w
końcu zaczęto nazywać narysowane historie - nigdy nie zdobyły w naszym
kraju szerokiego uznania, w ciągu wszystkich tych lat w prasie i
wydawnictwach samodzielnych ukazało się niemało takich utworów. Były one
zróżnicowane formalnie, tak więc termin ''komiksowy gatunek'' używany jest
tu w szerokim rozumieniu. Obejmuje on nie tylko te opowieści, w których
narracja przedstawiana jest przy pomocy zestawu obrazków uzupełnionych
(lub nie - jak w ''komiksach niemych'') tekstem słownym, ale także takie,
w których funkcję narratora pełni prozatorski lub wierszowany komentarz
literacki towarzyszący obrazkom. W tych ostatnich, zwanych w leksykonie
''powieściami obrazkowymi'' (ang.: picture-story), rola rycin ogranicza
się do uzupełniania, a w skrajnym wypadku zaledwie do uatrakcyjniania
tekstu słownego. Takie właśnie opowiastki były niegdyś w Polsce bardzo
rozpowszechnione (w niektórych dziennikach publikowano je jeszcze w
latach 80. ubiegłego wieku) i stanowią niezwykle istotny fragment
dziejów rodzimych historii obrazkowych.

• author: Adam Rusek