Kulturka

Kto napisze naszą historię?

Od roku 1940 do wiosny 1943 w warszawskim getcie działało Oneg Szabat ? konspiracyjna organizacja założona, by dokumentować losy Żydów w okupowanej Polsce i stworzyć archiwum, które zachowałoby tę dokumentację dla potomności. Jej twórca Emanuel Ringelblum ? historyk, pedagog, działacz społeczny ? wierzył, że historia Żydów polskich stanowi integralną część historii Polski, a więc w dziele jej tworzenia muszą uczestniczyć sami Żydzi, a w obliczu Zagłady ? gromadzić jej świadectwa. Tak powstało Archiwum Ringelbluma (Konspiracyjne Archiwum Getta
Warszawskiego) ? unikatowy zbiór dokumentów, jedno z najcenniejszych źródeł wiedzy o życiu w getcie i eksterminacji warszawskich Żydów. I choć prawie wszyscy współpracownicy Oneg Szabat zginęli, część archiwum ocalała. Ukryte w bańkach na mleko i blaszanych pojemnikach dokumenty urzędowe i osobiste, listy, dzienniki, wspomnienia, relacje, teksty literackie i prasowe, rysunki, zdjęcia przetrwały zakopane na terenie getta. W 1946 i 1950 roku odnaleziono dwie części archiwum. Trzeciej nie odnaleziono do dziś.

• author: Samuel D. Kassow