Kulturka

Ka

Roberto Calasso (ur. 1941), włoski pisarz i od dziesiątek lat wydawca (dyrektor wydawnictwa Adelphi), w Polsce znany ze znakomitej k siążki o greckich mitach ?Zaślubiny Kadmosa z Harmonią?, w ?Ka? sięga do mitologii indyjskiej. Tytułowe Ka to jedno z imion Pradżapa tiego, pana wszelkiego stworzenia, oznaczające dosłownie ?kto??. Już samo takie znaczenie sugeruje tajemnicę i wielokształtność tej mitologii, którą Calasso przedstawia w na poły zbeletryzowanym ujęciu. Jej ambiwalencja polega na ?wirtualności?, opowiadane histori e dzieją się niejako w umyśle, a w tekstach źródłowych ta sama postać często występuje już to jako bóg, już to jako stan umysłu czy nazwa określonego obrzędu. Calasso dokonuje pewnej systematyzacji i wyboru, a czytelnik otrzymuje w wyniku tom o fascynującej urodzi e i wielkiej przydatności poznawczej. W literackim ?zbliżeniu? zapoznaje się z losami takich postaci z ?Rigwedy? i ?Mahabharaty?, ja k Brahma, Śiwa, Wisznu, Kriszna czy orzeł Garuda (otwierająca tom wizja jego lotu to wyżyny literackiego kunsztu). Ostatnia część po święcona jest Buddzie. Zagadkowy świat duchowy, którego bogowie są tylko częścią, i to wcale nie najważniejszą, w poetyckiej opowieś ci Calassa buduje się zgodnie ze starą indyjską sentencją ?świat jest jak odcisk pozostawiony przez opowiedzianą historię?. Oszołomi ony lekturą ?Ka? czytelnik mógłby nawet zapytać: czy aby świat nie jest niczym więcej niż takim odciskiem?

• author: Robert Calasso