Kulturka

Japonia 1937-1945. Wojna Armii Cesarza

W powszechnej świadomości na Zachodzie Japończycy ? z racji Hiroshimy ?
uchodzą za ofiary II wojny światowej. Przerażające skutki zrzucenia
bomby atomowej przesłoniły to, co w Azji Południowo-Wschodniej działo
się wcześniej, dlatego zbrodnie japońskiej armii podczas inwazji w
latach 1937-1945 nie były dotąd obiektem pogłębionych i całościowych
badań.
Jean-Louis Margolin opisuje nie tyle same działania wojenne, stanowią
one raczej tło opisu ile codzienne praktyki Cesarskiej Armii Japońskiej,
jej stosunek do ludności cywilnej i jeńców wojennych: Azjatów,
Europejczyków i Amerykanów oraz charakter represji, jakie spadły na
podbite narody. Rekonstruuje genezę i przedstawia mechanizm wydarzeń,
które trwały osiem lat i dotknęły 400 milionów ludzi. Zastanawia się,
jak możliwe były masowe mordy jeńców wojennych (przede wszystkim w
Nankinie), powstanie sieci obozów przymusowej pracy w nieludzkich
warunkach, potworne gwałty i wymuszanie prostytucji, okrutne
eksperymenty medyczne? Opisuje tradycje i mentalność japońskich
wojskowych, pokazuje, skąd wzięli się kamikaze i jak budowano most na
rzece Kwai. Wyjaśnienia szuka w pozycji i znaczeniu cesarskiej armii,
opanowanej przez skrajny nacjonalizm, która następnie podporządkowała
sobie całe państwo i zdołała narzucić mu własną wizję dziejowej misji
Japonii.
W okresie dominacji Japończyków tkwi źródło wielu konfliktów nękających
do dziś kraje regionu. Dla zrozumienia istoty tych konfliktów, ale też
dla pełnego zrozumienia istoty totalitaryzmu i zbrodni wojennych,
refleksja nad wojną w Azji i na Pacyfiku ma ogromne znaczenie.

• author: Jean-Louis Margolin