Kulturka

Inteligencja. Sposoby oddziaływania na IQ

Kto jest bardziej inteligentny, Azjaci czy mieszkańcy Zachodu? Czy
rzeczywiście Ludzie Księgi uzyskują lepsze rezultaty w nauce? Czy
grupowe różnice w wynikach testów można uzasadniać czynnikami
genetycznymi? Co mogą zrobić rodzice, by podnieść poziom inteligencji
swoich dzieci? Co sprawia, że niektóre narodowości wyróżniają się w
inżynierii, a inne w nauce? Czy szkoły mogą zlikwidować różnice w
osiągnięciach edukacyjnych pomiędzy przedstawicielami różnych klas
społecznych i ras?
Od pesymistycznych tez książki ?The Bell Curve? po bardziej współczesne
kontrowersje wokół poglądów genetyka Jamesa Watsona na temat rasy i
inteligencji, konsekwentnie nie brano pod uwagę jednego czynnika ?
kultury. Podobnie jak kiedyś Stephen Jay Gould w książce ?The Mismeasure
of Man?, wybitny psycholog społeczny Richard E. Nisbett mierzy się z
poglądem, iż o inteligencji przesądza biologia, twierdząc, że to głównie
kultura odpowiada za kształtowanie naszego potencjału. Intelekt nie
zależy jego zdaniem przede wszystkim od genów, lecz determinuje go
zwłaszcza oddziaływanie społeczne.
Niezliczone dane wyjaśniające, dlaczego dzięki szkołom rozwijamy się
intelektualnie, jak przynależność do danej klasy społecznej wpływa na
iloraz inteligencji oraz jak czynniki kulturowe decydują o tym, że różne
grupy mają odmienne predyspozycje, sprawiają, że książka ?Inteligencja.
Sposoby oddziaływania na IQ? z pewnością zajmie należne jej miejsce
wśród literatury przedmiotu. Nisbett zdecydowanie podkreśla potrzebę
gruntownej zmiany naszego podejścia do edukacji, twierdząc, że to
czynniki podatne na zmiany i możliwe do kontrolowania, jak szkoły i
otoczenie społeczne, a nie wrodzony kod genetyczny, odpowiadają za nasz
rozwój intelektualny.
Jako pierwsza istotna publikacja tak jednoznacznie i zdecydowanie
opowiadająca się za centralną rolą kultury w kształtowaniu możliwości
poznawczych, książka ta z pewnością na nowo rozpali burzliwą debatę na
temat roli i odpowiedzialnego udziału społeczeństwa w formowaniu ilorazu
inteligencji, a w rezultacie przyniesie daleko idące konsekwencje dla
systemu oświaty, gospodarki i całego społeczeństwa.

• author: Richard E. Nisbett