Kulturka

Dzieła zebrane, tom 1

Być może dociekliwy czytelnik zada sobie pytanie, dlaczego wydajemy
dzieła zebrane Ireneusza Iredyńskiego. Odpowiedź jest prosta ? spuścizna
literacka tego twórcy zasługuje na przypomnienie. Nie powinno być tak,
że niebanalna postać, autor ciekawych utworów odchodzi w niebyt wraz z
epoką, w której tworzył. A postać Ireneusza Iredyńskiego zaiste jest
nieszablonowa. Pełna sprzeczności i niedopowiedzeń. To erudyta, mistrz
dialogu, samouk? Poeta, pisarz, twórca słuchowisk, autor scenariuszy. A
do tego awanturnik i alkoholik. Człowiek, który kreował siebie, tak jak
konstruował protagonistów swoich powieści. A może było inaczej? Może
bohaterowie utworów Iredyńskiego przejmują część jego osobowości, są
jego literackimi wcieleniami? Jedno jest pewne ? w przypadku
Iredyńskiego nic nie jest oczywiste, nie wiadomo, gdzie kończy się
kreacja, w którym momencie zaczyna się wyznanie. Był persona non grata
dla władz PRL-u, szukających w każdej indywidualnej aktywności śladów
nihilizmu i anarchii, odbierających krytykę rzeczywistości i surową oraz
gorzką analizę ludzkiej duszy jako bunt przeciw systemowi. A może był to
gest oporu? Może tylko w ten sposób wówczas można było się buntować? Dla
nas najważniejsze jest to, że utwory Ireneusza Iredyńskiego przeszły
próbę czasu, że nie są hermetycznie przynależne do dawnych realiów, ba,
że są nadal aktualne i poruszają.

• author: Ireneusz Iredyński