Kulturka

Dziady rzecz o wędrownych żebrakach i ich pieśniach - Grochowski Piotr

PARALELE to seria wydawnicza, w ramach której publikowane są studia i monografie mieszczące się w nurcie współczesnej komparatystyki i badań interdyscyplinarnych z pogranicza folklorystyki, literaturoznawstwa oraz antropologii kultury. DZIADY. RZECZ O WĘDROWNYCH ŻEBRAKACH I ICH PIEŚNIACH Bohaterami niniejszej książki są wędrowni dziadowie-żebracy. Stanowili oni dawniej niezwykle barwną i aktywną grupę, która odgrywała istotną rolę w życiu tradycyjnych społeczności wiejskich. Byli swego rodzaju pośrednikami między światem żywych i zmarłych, modlili się, śpiewali pieśni, przynosili nowiny z dalekiego świata. Jednocześnie ze względu na swoją obcość i odmienność oraz otaczającą ich aurę tajemniczości wywoływali żywe zainteresowanie i skrajnie zróżnicowane reakcje. Wędrowni żebracy wzbudzali szacunek i strach, a zarazem byli obiektem ataków, tematem niewybrednych dowcipów, parodii oraz licznych plotek i sensacyjnych opowieści. Najbardziej frapujące jest jednak to, że dziad funkcjonował równocześnie jako swoista i wieloznaczna figura myślenia, która w różnym czasie i różnych środowiskach społecznych organizowała pewne sfery zbiorowych wyobrażeń i emocji. Ta perspektywa jest ciekawa również z tego powodu, że figura owa nie ma wyłącznie charakteru historycznego i w pewnym zakresie jest ona żywa również w myśleniu współczesnym, o czym dobitnie świadczy znany powszechnie przypadek użycia frazy ?spieprzaj dziadu''.