Kulturka

Dossier K. - Kertesz Imre

- Dossier K. Co to za książka? - To wywiad. - Kolejny zwykły wywiad? - Nie taki zwykły. Powiedzmy, że to autobiografia na dwa głosy. - Monolog wewnętrzny? - Raczej uzewnętrzniony dialog. Imre Kertesz wypytuje Imre Kertesza, dlatego znajdziesz tam pytania, których nikt inny by nie zadał i odpowiedzi, których nikt inny by nie usłyszał. - Ciekawe... O czym rozmawiają? - O napisanych, nienapisanych, przetłumaczonych i przeczytanych książkach, o życiu przed wojną i po wojnie, o komunizmie, o rodzinie, sensie życia, wreszcie o Zagładzie i o tym, dlaczego Kertesz nigdy nie przestaje myśleć o Auschwitz. Trudno byłoby wymyślić temat, którego nie poruszają. - Dobrze się to czyta? - Znakomicie. Jeśli znasz prozę Kertesza, to znajdziesz do niej wiele odniesień. Jeśli nie znasz, to ta książka jest do niej świetnym wprowadzeniem. Rozmowy, jakie przeprowadził ze mną mój przyjaciel i redaktor Zoltan Hafner w latach 2003/2004 z myślą o tak zwanym 'ogólnym' wywiadzie, nagrano na tuzin taśm magnetofonowych. Dossier ze spisanym i zredagowanym tekstem dotarło do mnie w hotelu w Gstaad, małym szwajcarskim mieście. Kiedy przeczytałem pierwsze zdania, odłożyłem manuskrypt na bok i, by tak rzec, mimowolnie otworzyłem laptopa... Tak powstała jedyna z moich książek, do której napisania skłonił mnie raczej zewnętrzny impuls niż wewnętrzna pobudka: regularna autobiografia. Jednakże zgodnie z propozycją Nietzschego, który wywodzi powieść z dialogów platońskich, czytelnik dostaje do rąk właściwie powieść. fragment książki Dossier K. to wzorcowy przykład tego, jak powinno się przeprowadzać wywiad. Ta książka to dialog. Kertesz, który pyta, ma świetne wyczucie, kiedy drążyć temat, a kiedy odpuścić Kerteszowi, który odpowiada. Dossier K. powinno stać się lekturą obowiązkową na wszelkiego rodzaju studiach dziennikarskich. 'Süddeutsche Zeitung' Imre Kertesz urodził się w 1929 roku w Budapeszcie. Laureat literackiej Nagrody Nobla 2002. W 1944 roku został wywieziony do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, potem przeniesiony do Buchenwaldu. Wrócił do kraju, gdzie kilka lat po wojnie zaczął pisać w gazecie 'Vilagossag', ale zwolniono go z powodów politycznych. Od lat pięćdziesiątych zajmował się głównie tłumaczeniem (m.in. Freuda, Hoffmanstahla, Nietzschego, Canettiego, Wittgensteina) i pisaniem: Los utracony (1975; W.A.B. 2002), Fiasko (1988; W.A.B. 2003), Kadysz za nienarodzone dziecko (1990; W.A.B. 2003), Likwidacja (2003; W.A.B. 2003). Publikuje także opowiadania, m.in. Angielska flaga (2001; W.A.B. 2004), i książki eseistyczne, m.in. Język na wygnaniu (1998; W.A.B. 2004), Ja, inny. Kronika przemiany (1997; W.A.B. 2004) oraz Dziennik galernika (1992; W.A.B. 2006), która to książka w 2007 roku znalazła się w finale Literackiej Nagrody Europy Środkowej ANGELUS.