Kulturka

Dolina Nicości

To najważniejsza książka o współczesnej Polsce. Dolinie nicości, miejscu
zła, kraju nierozliczonej zdrady, zapomnianych bohaterów, zakłamania,
tchórzostwa, stadnego myślenia i manipulacji. Kraju układów sięgających
korzeniami czasów PRL-u, oplatających biznes, media, sądy, politykę,
Kościół? Taka Polska istnieje naprawdę. Ale nie jest to cała Polska. I
od 5-6 lat ?dolina nicości? jest w odwrocie. Ostatecznym. Powieść
Wildsteina to osinowy kołek. Przede wszystkim jednak to powieść-
zwycięstwo. Prawda, pamięć, wierność przetrwały, choć w pewnym momencie
wydawało się, że ich ostatnim bastionem jest sumienie niedobitków.
Okazało się jednak, że ? jak w każdym z poprzednich pokoleń ? znajdują
oni naśladowców, a szept starych legend trwa w zbiorowej podświadomości.

?Dolina nicości? to rzecz jasna powieść z kluczem. Krytykom, a i
czytelnikom, nie zajmie pewnie wiele czasu rozszyfrowanie wielu postaci
i wydarzeń. Ale byłoby błędem zatrzymywanie się na tej warstwie. Książka
Wildstein to moralitet, mocowanie się z polskością. Pierwowzorów
Bogatyrowicza, Returna, Wilczyckiego czy księdza Starca mogłoby nie być
(choć trzeba pamiętać, że każda z tych postaci jest literackim
przetworzeniem materiału zaczerpniętego ?z życia?), ale ich postawy
trwałyby w polskim życiu, bo są zakodowane w lękach, strategiach
przetrwania i odruchach buntu niewolonego od paruset lat narodu. W
kostiumie nowoczesnego języka Autor rozsupłuje odwieczne polskie
dylematy.

Jeszcze większym błędem byłoby odczytywanie książki jako powieści
politycznej. Nie chodzi o żadne rozliczenie III RP przez IV, o
porachunki z programem ?historycznego pojednania? części dawnych elit
solidarnościowych z komunistycznymi aparatczykami, przebranymi za
poważnych biznesmenów, wydawców pism czy prezydenta i jego ministrów?
Wildstein broni paru prostych prawd, bez których osuwamy się w nicość.

• author: Bronisław Wildstein