Kulturka

Danilewski Panslawizm i wielość cywilizacji - Stefaniuk Tomasz

''Kiedy współczesny człowiek z zaniepokojeniem obserwuje burzliwe wydarzenia dzisiejszych czasów, powracają pytania stawiane przez filozofów kultury. Czy należy mówić o jednej, czy też raczej o wielu ludzkich cywilizacjach? Co stanowi podstawę przynależności do danego kręgu cywilizacji? Czy mówić można nadal o jednej ludzkości, czy jedynie o różnych narodach i wspólnotach? Te niezmiernie istotne kwestie nurtowały najwybitniejszych europejskich filozofów kultury, między innymi Mikołaja Danilewskiego, głównego teoretyka panslawizmu. Spotkanie z refleksją rosyjskiego myśliciela wymaga pewnej dozy krytycyzmu, albowiem jego dorobek zawiera zarówno genialne spostrzeżenia, jak i liczne przykłady uprzedzeń. O ostatecznej wartości spuścizny Danilewskiego decyduje to, iż jako jedyny przedstawił czytelny wykład doktryny panslawistycznej. Prezentując teorię wielu typów kulturowo-histo-rycznych (typów cywilizacji), przyczynił się też do rozwoju kierunku zwanego pluralizmem kulturowym; antycypował tym samym prace myślicieli tego formatu, co Oswald Spengler czy Arnold J. Toynbee. Warto zaznaczyć, iż Czytelnik otrzymuje pierwszą polską monografię poświęconą Danilewskiemu, opartą na tekstach źródłowych dotychczas w Polsce nieprezentowanych.''