Kulturka

Czterdziesty pierwszy

?Tematem moich wszystkich filmów jest miłość, odzwierciedlająca najsubtelniejsze odcienie życia społecznego? ? mówił o swej twórczości reżyser Grigorij Czuchraj. Dał temu dążeniu mocny wyraz kręcąc jeden z najważniejszych filmów chruszczowowskiej odwilży. Nie bez powodu ?Czterdziesty pierwszy? zdobył Nagrodę Specjalną na MFF w Cannes w 1957 roku. Na Zachodzie ten utwór odczytano jako odważne zerwanie z socrealistycznymi schematami. Trwa rewolucja. Fanatyczna czerwonoarmistka Mariuta (Izolda Izwickaja) niejako wbrew sobie zakochuje się we wrogu, ?białym? poruczniku (Oleg Striżenow). Przez moment wydaje się, że miłość może być silniejsza niż nienawiść i nieugięta rewolucyjna postawa... Ideowy przeciwnik nie jest tu demonem zła ani kimś godnym pogardy, jak to bywało w radzieckim kinie za czasów Stalina. Z dzisiejszej perspektywy widać, że los tej pary jest tragedią. Dokonując po raz drugi ekranizacji opowiadania Borysa Ławrieniewa (pierwsza powstała w 1927 roku) Czuchraj stworzył dzieło pełne uwodzicielskiego lirycznego nastroju, niewolne wprawdzie od potknięć i nieuniknionych ustępstw na rzecz panującej ideologii, ale do dziś zachwycające prawdą psychologiczną postaci i wielką siłą emocji.

• director: Grigorij Czuchraj