Kulturka

Człowiek u progu trzeciego tysiąclecia, tom 3

Przełom drugiego i trzeciego tysiąclecia wyzwala szczególnie refleksję
nad różnymi obszarami życia człowieka, jego jakością, wyzwaniami
stojącymi przed nim, lecz także nad zagrożeniami, które można już
ujmować w kontekście przetrwania.
Powstaje pytanie: jaki będzie człowiek w trzecim tysiącleciu? Jest to
wyzwanie dla umysłu, wyobraźni, ludzi zajmujących się profesjonalnie
wspomaganiem rozwoju człowieka, kreujących rzeczywistość edukacyjną,
społeczną, zdrowotną, gospodarczą i polityczną.
Aby ta refleksja dotycząca przyszłości jednostki, optymalizowania jej
rozwoju była sensowna, trzeba się przyjrzeć temu, jaki jest współczesny
człowiek i jego otoczenie, jakie są zagrożenia jego rozwoju, jakie stoją
przed nim wyzwania, w jakim stopniu on sam jest odpowiedzialny ? mówiąc
językiem metafizyki i antropologii ? za to, czy jest, bądź też czy
jeszcze jest i jaki jest.
Jaki jest zatem dzisiejszy świat? Czy sprzyja on rozwojowi człowieka,
czy też stanowi zagrożenie dla jego trwania?
Współczesny człowiek dysponuje środkami technicznymi o ogromnej sile, ma
moc porównywalną z siłami natury, może zrobić wszystko, może zniszczyć
siebie i przyrodę, ma bowiem w sobie coś (jak zauważa wielu myślicieli i
jak wskazuje codzienność) ? zarówno z natury anioła, jak i agresywnego
drapieżnika.
Człowiek, niszcząc szeroko rozumianą różnorodność (świadomie czy
nieświadomie), zagraża samemu sobie. Prawda musi do niego dotrzeć,
zwłaszcza u progu nowego tysiąclecia.
W dzisiejszym świecie istnieje wiele zagrożeń, które dalekowzroczna
polityka, oparta na mądrości zakodowanej w naturze ludzkiej, powinna
brać pod uwagę:
? przeludnienie ? problem ludzi niepotrzebnych z punktu widzenia
systemów gospodarczych, politycznych;
? kontrast między bogatymi a nędzarzami (problem globalizacji);
? radykalne, niekontrolowalne przyspieszenie rewolucji technologicznej;
jesteśmy ciągle więźniami paradygmatu naukowego, który nas ogranicza;
? wyczerpywanie się kapitału duchowego, osobliwy przymus wykluczania ze
swojego życia perspektywy religijnej;
? kryzys ekologiczny;
? narastające niszczenie biosfery (emisja miliardów ton gazów do
atmosfery, dziura ozonowa, efekt cieplarniany, katastrofy ekologiczne);
? możliwość klonowania ludzi;
? rewolucja informatyczna ? Internet ? niezwykle podziwiane dziecko
współczesnej myśli technicznej stwarza jednocześnie niemożliwe do
przewidzenia konsekwencje w dziedzinie rynków pracy, edukacji, masowej
indoktrynacji, stylów życia, międzynarodowej przestępczości;
? widoczne jest zjawisko dysonansu między szaleńczym tempem przemian
cywilizacyjnych a przypisanym człowiekowi rytmem rozwoju osobniczego ?
dysharmonia między sztywnym, ukształtowanym w toku antropogenezy,
zaprogramowanym genetycznie rytmem rozwoju osobniczego a gwałtownymi
zmianami w otoczeniu technicznym i społeczno-