Kulturka

Bałkany - terror kultury

Tezą książki jest, że Bałkany nie są obszarem pozbawionym kultury, jak się je stereotypowo przedstawia, lecz przeciwnie, na Bałkanac h kulturę się przecenia, panuje tam terror kultury nad polityką. Mowa oczywiście o nacjonalistycznej koncepcji kultury, o tym, jak a gresywny nacjonalizm posługuje się kulturą, jak się do niej odwołuje, żeby usprawiedliwić i ukryć politykę narodowego egoizmu, domin acji i nietolerancji, żeby narzucić swoją, 'lepszą' kulturę innym, nawet sięgając po broń.
W kolejnych esejach Čolović opisuje, jak funkcjonuje ten mechanizm w krajach powstałych na terenie byłej Jugosławii i szerzej, na Ba łkanach. Śledzi go w odwoływaniu się do symboli, bohaterów i świętości narodowych, w literaturze, przede wszystkim poezji, w stosunk u do odradzającej się muzyki korzeni, a także w muzyce rozrywkowej, w mitach narodowych, w symbolach, w micie o duchowym terytorium narodu, znacznie szerszym niż obszar, jaki ten naród zajmuje realnie, i pojawiającym się już także w internecie. Pisze o tym, co w n owych krajach podobne i wspólne.
Diagnozy Čolovicia przedstawione w tej książce oparte są na wydarzeniach współczesnych, na tekstach prasowych, wystąpieniach publicz nych i dzięki temu mocnemu zaczepieniu w rzeczywistości są niezwykle przekonujące i - niestety - dotyczą nie tylko Bałkanów.
Książka Ivana Čolovicia to autorski wybór dokonany specjalnie dla Wydawnictwa Czarne z jego dorobku z lat 1997-2004. Tytuł pochodzi również od autora.
Wybór ten zawiera teksty publikowane w czasopismach, będące częścią zbiorowych projektów (np. Kultura, naród, terytorium to część pr ojektu 'Droga Serbii do pokoju i demokracji' publikowanego w belgradzkim piśmie 'Republika' - w Polsce ten esej ukazał się w 'Gazeci e Wyborczej' z 26 i 27-28 II 2004 pt. Dalej na serbską Golgotę), a także wygłaszane i publikowane za granicą (np. Mit autochtoniczno ści na Bałkanach we Francji).
Przekład Magdalena Petryńska

• author: Ivan Ćolović