Kulturka

Antologia tekstów filozoficznych 2 - Radomski Grzegorz

Tom II Antologii tekstów filozoficznych przeznaczony jest dla uczniów klasy drugiej szkoły średniej. Czytelnik znajdzie w nim fragmenty pism myślicieli, którzy nadawali kształt epokom oświecenia i romantyzmu. Każdy z tekstów poprzedzony został krótkim, napisanym prostym językiem wprowadzeniem, przybliżającym sylwetkę omawianego filozofa i związki jego myśi z literaturą jednego bądź drugiego z okresów. Całość rozpoczynają fragmenty dwóch dzieł powstałych jeszcze w XVII wieku, ale silnie oddziałujących na twórców późniejszych - Myśli Pascala i Rozprawy o metodzie Kartezjusza. Spośród myślicieli wieku światła w wyborze tym znalazły się niezwykle ważne dla kultury europejskiej prace Woltera, Rousseau, Locke'a, reprezentatywne urywki Encyklopedii, niektóre z listów perskich Monteskiusza czy wreszcie cytowana wielokrotnie rozprawa Kanta Co to jest Oświecenie? Część poświęcona romantyzmowi koncentruje się na dwóch zagadnieniach. Pierwsze dotyczy estetyki i znamiennego dla początków tej epoki w Polsce sporu romantyków z klasykami. Przy omawianiu poglądów Mochnackiego, Śniadeckiego i Brodzińskiego przywoływane są idee wielkich filozofów niemieckich, których bunt przeciwko racjonalizmowi i empiryzmowi oświecenia poprzedzał szereg tego typu zjawisk w literaturze. Drugie z zagadnień szczególnie istotne stało się w okresie dojrzałego romantyzmu, kiedy po klęsce powstania listopadowego czołowe pióra Wielkiej Emigracji podjęły refleksję nad przyczynami klęski i kreśliły wizję przyszłości. Mowa, rzecz jasna, o mesjanizmie. Doskonałym uzupełnieniem lekcji dotyczących III cz. Dziadów stać się mogą prezentowane w Antalogii obszerne fragmenty pism Towiańskiego i Księgi narodu i pielgrzymstwa polskiego Mickiewicza.